Quốc hội thông qua Luật tổ chức chính quyền địa phương

Trước khi biểu quyết thông qua, các đại biểu Quốc hội đã nghe trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật.

Theo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật tổ chức chính quyền địa phương của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trên cơ sở tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội dự thảo Luật quy định tăng số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh từ 95 đại biểu lên 105 đại biểu để phù hợp với quy mô dân số, đặc điểm, tính chất của các đô thị lớn này (Điều 39).

Liên quan đến việc có nhiều ý kiến đề nghị quy định Trưởng ban của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện là đại biểu Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết trong thực tế thời gian qua nhiều địa phương bố trí các đồng chí Ủy viên thường vụ cấp ủy kiêm Trưởng ban của Hội đồng nhân dân nên đã tạo vị thế và điều kiện thuận lợi cho hoạt động của Hội đồng nhân dân.

Vì vậy, việc quy định Trưởng ban của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện có thể là đại biểu Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách như dự thảo Luật là phù hợp, các địa phương sẽ linh hoạt, chủ động hơn trong việc bố trí cán bộ.

Về cơ cấu tổ chức của Ủy ban nhân dân, nhiều ý kiến tán thành với quy định về cơ cấu tổ chức của Ủy ban nhân dân như trong dự thảo Luật. Một số ý kiến đề nghị tiếp tục quy định người đứng đầu cơ quan quân sự, công an vào cơ cấu thành viên Ủy ban nhân dân như hiện nay. Có ý kiến đề nghị giới hạn số lượng Ủy viên Ủy ban nhân dân như hiện nay chỉ gồm người đứng đầu của một số cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân và cơ quan quân sự, công an tại địa phương.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc mở rộng cơ cấu Ủy ban nhân dân là nhằm phát huy trí tuệ tập thể của các thành viên, tăng cường hiệu lực giám sát của Hội đồng nhân dân đối với Ủy ban nhân dân cùng cấp thông qua cơ chế lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Hội đồng nhân dân bầu. 

Mặt khác, dự thảo Luật đã xác định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của tập thể và của cá nhân Chủ tịch Ủy ban nhân dân, theo đó, Ủy ban nhân dân chủ yếu tập trung vào thảo luận tập thể để quyết định những nội dung trình Hội đồng nhân dân cùng cấp, còn việc chỉ đạo, điều hành giao cho Chủ tịch UBND.  

Do đó, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho tiếp tục quy định thành phần của Ủy ban nhân dân các cấp gồm người đứng đầu các cơ quan chuyên môn của Ủy ban nhân dân và quy định rõ 1 Ủy viên phụ trách quân sự và 1 Ủy viên phụ trách công an để phụ trách về các lĩnh vực hoạt động quan trọng này ở địa phương.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề nghị Quốc hội cho chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng: đối với đơn vị hành chính cấp tỉnh loại đặc biệt (Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh) có không quá 5 phó chủ tịch, loại I có không quá 4 phó chủ tịch, loại II và loại III có không quá 3 phó chủ tịch UBND.

Đối với đơn vị hành chính cấp huyện loại I có không quá 3 phó chủ tịch, loại II và loại III có không quá 2 phó chủ tịch UBND. 

Đối với đơn vị hành chính cấp xã loại I có không quá 2 phó chủ tịch, loại II và loại III có 1 phó chủ tịch UBND.

Sau khi tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật tổ chức chính quyền địa phương gồm 8 chương 143 điều, quy định về đơn vị hành chính và tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính.

Luật tổ chức chính quyền địa phương xác định các đơn vị hành chính gồm có tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (cấp tỉnh); huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương (cấp huyện); xã, phường, thị trấn (cấp xã) và đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt.

Theo Điều 4 Luật tổ chức chính quyền địa phương, cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân. Chính quyền địa phương ở nông thôn gồm chính quyền địa phương ở tỉnh, huyện, xã. Chính quyền địa phương ở đô thị gồm chính quyền địa phương ở thành phố trực thuộc trung ương, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương, phường, thị trấn.

Luật tổ chức chính quyền địa phương có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2016 và sẽ thay thế cho Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân.