Nhộn nhịp mùa “vào thế” cây quất cảnh

Những ngày này, trên những làng nghề trồng hoa, cây cảnh trong tỉnh, nông dân lại hối hả bắt tay vào gò cành để tạo dáng, tạo thế cho cây quất cảnh. Đây được coi là công đoạn cuối cùng quyết định hình thức và giá trị của cây quất cảnh nên được các nhà vườn quan tâm đầu tư…  

Huyện Văn Giang là “thủ phủ” của các loại hoa, cây cảnh của tỉnh với diện tích khoảng 1.000 héc-ta, trong đó cây quất cảnh chiếm khoảng 30%, tập trung chủ yếu tại các xã như Thắng Lợi, Mễ Sở, Liên Nghĩa, Tân Tiến… Từ khoảng tháng 10, khi quả đã phát triển ổn định, các nhà vườn vào giai đoạn “nước rút” gò thế, tạo dáng cho cây. Những ngày này, trên các cánh đồng, không khí lao động hối hả, khẩn trương trong từng công đoạn để tạo ra những cây quất có dáng thế đẹp, độc đáo, phục vụ nhu cầu thị trường dịp Tết Nguyên đán sắp tới…

Nông dân xã Mễ Sở (Văn Giang) cắt tỉa cành và quả cho cây quất cảnh

Dưới bóng ô che mát, ông Đỗ Văn Nóng ở thôn Phú Trạch, xã Mễ Sở thoăn thoắt đôi tay buộc, níu từng cành cây, khéo léo để những chùm quả lộ ra bên ngoài tán lá xanh… Ông Nóng cho biết: Gia đình tôi có trên 500 cây quất. Công việc chăm sóc diễn ra quanh năm, nhưng vào giai đoạn “nước rút” gò cây thì tập trung cao độ. Thông thường khi quả trên cây đã phát triển ổn định tôi bắt đầu níu cành gò thế, đồng thời tỉa bớt quả và cắt cành để cây bật lộc, đơm hoa vào đúng dịp Tết...

Những năm trở lại đây, ngoài quất lùm trồng trên đất, các nhà vườn trong tỉnh phát triển đa dạng mẫu mã như: quất chum, quất bonsai trồng trên ang, chậu… nhằm phục vụ đa dạng nhu cầu của người tiêu dùng. Các loại quất trồng trong chậu đã được níu cành từ lúc mới trồng để tạo dáng. Đối với các loại quất trồng trên đất, sau thời gian sinh trưởng tự nhiên từ 6 đến 7 tháng mới vào giai đoạn gò cây bắt buộc nhằm tạo dáng thế đẹp như mong muốn. Dáng cây truyền thống được các nhà vườn ưu tiên thực hiện là dáng tháp… Một số nhà vườn đầu tư tạo dáng cây theo hướng cầu kỳ, nghệ thuật hơn, như hình lọ lục bình, các con linh vật… 

Đồng chí Nguyễn Văn Xuyên, Chủ tịch Hội Nông dân xã Liên Nghĩa cho biết: Toàn xã có gần 130 héc-ta trồng quất cảnh, bưởi cảnh. Đối với cây quất cảnh, công đoạn gò cành có thể nói là quan trọng nhất, quyết định dáng, thế cây sau này, đặc biệt là đối với các cây quất được tạo hình “độc lạ”. 

Mùa gò thế cây quất cảnh thường kéo dài khoảng 2 tháng, từ tháng 9 đến hết tháng 10 âm lịch. Các nhà vườn có diện tích lớn thường thuê thêm lao động để kịp thời vụ. Ông Đoàn Văn Phan ở thôn Dũng Tiến, xã Đông Tảo (Khoái Châu) cho biết: Năm nay, gia đình tôi trồng 1.000 cây quất lùm phục vụ thị trường Tết Nguyên đán. Để kịp thời vụ, gia đình tôi thuê 6 thợ chuyên gò cây với tiền công 400.000 đồng/ngày/người. Vào dịp này hầu như nhà vườn trồng quất cảnh nào cũng thuê người nên gia đình tôi phải liên hệ đặt lịch với họ từ tháng 3. 

Nông dân xã Đông Tảo (Khoái Châu) gò thế, tạo dáng cho cây quất cảnh

Gò thế, tạo dáng là công đoạn người thợ gò dùng từng sợi dây thép nhỏ để níu, buộc các cành, nhánh sao cho cây cân đối về dáng, có tán đẹp, quả, lá, hoa phân bố hài hòa. Chính vì vậy, thợ gò phải là người có bàn tay khéo léo và con mắt thẩm mĩ. Để gò hoàn thiện cho một cây quất loại vừa và nhỏ phải mất khoảng 1 - 2 giờ đồng hồ. Còn với những cây quất lớn, cao 2 - 3m thì có khi phải thực hiện cả ngày mới xong. Đặc biệt, những cây quất có dáng thế “độc, lạ” như hình lọ lục bình, linh vật thường mất vài ngày mới hoàn thành và không phải người thợ nào cũng làm được… Vì vậy, thợ lành nghề được chủ vườn trả công khá cao, từ 400.000 – 5000.000 đồng/ngày/người. Thông thường, thợ gò thuê làm việc theo đội, nhóm từ 3 – 5 người. 

Vào mùa vụ, tại các làng nghề trồng hoa, cây cảnh trong tỉnh, hình thành nhiều đội, nhóm chuyên đi gò quất thuê. Anh Lê Quang Giang ở thôn Dũng Tiến, xã Đông Tảo (Khoái Châu) có gần 20 năm kinh nghiệm gò quất cảnh thuê cho biết: Đội của chúng tôi có trên 10 thợ. Khách hàng chủ yếu là các chủ vườn có diện tích lớn với số lượng hàng nghìn cây trở lên nên chúng tôi phải làm luân phiên các vườn để bảo đảm kịp thời vụ.

Theo đánh giá của các nhà vườn, cơn bão số 3 đổ bộ và ngập lụt khiến một số diện tích trồng quất cảnh bị ngập, hư hỏng, nên với diện tích quất cảnh không bị thiệt hại, nông dân đang tập trung chăm sóc. Thời tiết hiện nay khá thuận lợi cho cây phát triển cũng như các hoạt động chăm sóc. Những ngày này, ngoài công đoạn gò thế tạo dáng, nông dân tập trung chăm sóc, theo dõi chất lượng quả, cắt tỉa cành, quả không đạt chất lượng để quất cảnh bật lộc, ra hoa đúng dịp Tết Nguyên đán.

Để cây quất có cả quả chín, quả xanh, hoa, lộc bung nở đúng dịp Tết cổ truyền thì cùng với việc gò khung khéo léo, từ nay đến cuối năm, ngành chuyên môn khuyến cáo: Người trồng phải chú ý cắt, tỉa bớt các cành lộc, hoa ở tán phụ, tán khuất trong thân cây, tập trung chăm sóc cây để bật hoa, bật lộc ở những tán chính; áp dụng các biện pháp cơ học điều chỉnh phù hợp với thời tiết…